Yapay zekâ, en genel hali ile bilgisayarların belirli görevleri insansı şekilde yerine getirmesi olarak tanımlanabilir. Özellikle son 10 yıldır, yapay zekanın bir alt dalı olan makine öğrenmesi kapsamında geliştirilmekte olan derin öğrenme yöntemleri sayesinde, klasik yaklaşımlar ile yerine getirilmesi çok zor olan görevlerin bilgisayarlar tarafından insanlardan daha başarılı bir şekilde yerine getirildiği görülmektedir.

ASELSAN Araştırma Merkezi bünyesinde yapay zekanın uygulama alanlarının en popülerlerinden olan bilgisayarlı görü, doğal dil işleme ve karar alma konularında çalışmalar yürütülmektedir.

Makine Öğrenmesi ile Kontrol

Akıllı kontrol (“Intelligent Control”), biyolojik zekanın kontrol sistemlerine uyarlanması sonucu oluşan, kontrol görevlerinde bir insanın yerine geçmek veya biyolojik sistemlerin problem çözme yeteneklerinden ilham alarak, kontrol problemlerinin çözülmesi amacıyla geliştirilen algoritmaları içeren, çok disiplinli bir konu kümesi olarak tanımlanabilir.

Son yıllarda oldukça artan sayısal veri miktarı, işlemci gücü ve başarılı uygulama alanlarından sonra makine öğrenmesi ve pekiştirmeli öğrenme, kontrol alanındaki problemlerin çözümüne destek olabilmektedir. Bu doğrultuda, makine öğrenmesi destekli, akıllı ve adaptif kontrolcü algoritmaları özellikle doğrusal olmayan etkiler barındıran, yüksek mertebeden modelleme gerektiren, gürültü veya sistem modelinin değişkenlik gösterdiği kontrol sistemleri için çözümler oluşturabilmektedir. Bu konular kapsamında, Aselsan Araştırma Merkezi bünyesinde; sistem tanıma, standart bir altyapıya göre kontrolcülerin tasarlanıp, çalıştıkça ince ayarlarının kendisi tarafından yapılmasının sağlanması ve doğrusal olmayan sistemlerde optimal kontrol üzerine çalışılmaktadır.

Sürü Zekâsı

Hesaplama ve haberleşme teknolojilerinde son dönemde yaşanan hızlı gelişmeler, insansız sistemlerin insanlarla ve diğer insansız sistemlerle iş birliği yapmaya başlaması, sürü zekasının robotik alanında yeni bir branş olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu yeni alan “Çoklu Robotik Sistemler” ya da yapay zekâ literatüründe kullanılan ismi ile “Çok Etmenli Sistemler” adları ile literatürde yerini almıştır.

Çok Etmenli Sistemler robotik alt dalı, eş zamanlı çalışma, genel sistem yedeklenmesi, maliyet etkinlik, görev esnekliği sağlanması, kapasite ve çeşitlilik sağlanması açılarından tek robotlu sistemlerden daha avantajlı olmaktadır.

ASELSAN Araştırma Merkezi bünyesinde belirtilen bu alanlarda ASELSAN’ın ve ülkemizin yetkinliğinin artırılması amacı ile öncü teknolojik çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Doğal Dil İşleme

Doğal dil işleme, temel olarak bilgisayarların kelimeleri ve cümleleri insan gibi anlamasını konu alan ve altında soru cevaplama, sınıflandırma, komut alma/verme gibi alt dalları olan bir uygulama alanıdır. 2018’den beri Araştırma Merkezinde çalışılmakta olan doğal dil işleme alanında temel teknoloji kazanımları sağlanmış olup, ASELSAN ürünleri için sesli asistanlardan otomatik içerik takip sistemlerine, dokümanlar arası ilişki tespitinden, süreçlerin iyileştirilmesi için sınıflandırıcılar tasarlanmasına kadar çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.

Metin verisinin sınıflandırılması, ilişkilendirilmesi konularında önemli ilerlemeler sağlanmış, Türkçe sesli asistan geliştirilmesine ve sosyal iletişim ortamlarındaki etkileşimlerin kestirimi konularında öncü çalışmalar gerçekleştirilmektedir.  

Bilgisayarlı Görü

Bilgisayarlı görü, temel olarak bilgisayarların insan gibi görmesini konu alan ve altında tespit, takip, sınıflandırma gibi önemli alt dalları olan bir uygulama alanıdır. Bu alanda Araştırma Merkezinin kurulduğu günden beri çalışmalar sürdürülmektedir. ASELSAN ürünlerine rekabetçi özellikler kazandıracak olgunluğa erişilmiştir. Özellikle artırılmış gerçeklik, operatör yorgunluğu tespiti, görsel sınıflandırma gibi konularda öncü çalışmalar yürütülmektedir.

Özellikle görsel alan uyarlama teknikleri ile öğrenme tabanlı yaklaşımların uygulanmasını zorlaştıran büyük veri ihtiyacının karşılanmasına yönelik özgün çözümler geliştirilmektedir. Geliştirilen tekniklerin orta vadede ASELSAN ürünlerinde kullanılması planlanmaktadır.   

Karar Destek ve Öneri Sistemleri

Karar alma, temel olarak bilgisayarların durumları insan gibi değerlendirmesini ve duruma en uygun kararı almasını konu alan bir uygulama alanıdır. Otonom sistemlerden, satranç, GO gibi oyunların oynanmasına kadar çok geniş bir uygulama alanı bulunan karar alma konusunda Araştırma Merkezi bünyesinde çalışılmalar yürütülmektedir.  Temelinde kaynak tahsis ve son derece karmaşık optimizasyon problemlerine çözüm aranan karar alma çalışmaları, son dönemde yüksek belirsizlik altında hamle belirleme konusunda kesişmektedir.

Derin öğrenme tekniklerinin karar destek yeteneklerinin sadece ASELSAN ürünlerinde değil, aynı zamanda ASELSAN süreçlerinde de fayda sağlayacağı değerlendirilerek, yazılım geliştirme sürecinin bir parçası olan yazılım hatalarının sınıflandırılması konusunda da öncü çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Yapılan öncü çalışmalar ile uzman personel gereksinimi olmaksızın insan performansına eş değer sonuç veren yöntemler geliştirilmektedir.

İnsan-Makine Etkileşimi

Gelişen teknoloji ile son yıllarda artan sayısal veri ve yüksek miktardaki verinin insanlar tarafından değerlendirilmesi, karar alınabilmesi için yeni yöntem ve desteklerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda, insan makine etkileşimi alanı, operatörlerin doğal aksiyon ve algı mekanizmalarıyla birlikte farkındalığının ve kontrolünün maksimize edilmesi için gerekli olan ara yüzlerin, kontrol mekanizmalarının ve akıllı sistemlerin tasarlanmasını ele alır.

Bu bilgilerin minimum gecikmelerle toplanabilmesi ve komutların da aynı şekilde hızlıca gönderilmesi gibi gereksinimler, özellikle son yıllardaki hızlanan mobil haberleşme teknolojileri sayesinde çözülmeye başlanmıştır. Öte yandan sanal gerçeklik teknolojisinin gelişmesi önemli katkı sağlamıştır.

Birçok alanda çok büyük farklar yaratacağı değerlendirilen bu yapılar üzerine çalışmalar Araştırma Merkezi bünyesinde gerçekleştirilmekte, yeni ve oyun değiştirici teknolojilerin kazanımı konusunda faaliyetler yürütülmektedir.